«کاندوم» یادت نره!

آنقدر عجله داشت که یادش رفت کاندومش را از جیبش در آورد...فکر نمی‌کردند یک رابطه ساده سال‌های سال به تلخی در خاطرشان بماند...این حکایت بسیاری از جوانان ایرانی است...«ایدز» اما از راه‌های دیگر هم منتقل می‌شود...

سال‌هاست که در اکثر فیلم‌های ایرانی، ایدز برابر بوده با پایان زندگی آدم‌ها. در ورژن صداو سیمایی، ایدز گویی تنبیهی است الهی برای عمل شیطانی «سکس خارج از ازدواج» و در نسخه روشن‌فکری، با کمی تخفیف، باز هم شخصی که ایدز دارد به پایان نزدیک می‌شود. اما آیا این تمام حقیقت است؟ چقدر ایدز را می‌شناسید؟ آیا ایدز پایان زندگی است. آیا ایدز پایان سکس و رابطه جنسی است؟

خودنویس قول داده بود که بخش بهداشت و سلامت با کمک برادران علایی راه اندازی شود. داریم سعی می‌کنیم که تا آنجا که امکانات خودنویس اجازه می‌دهد به موضوع ایدز و سایر موضوع‌ها نظیر اعتیاد، سکس و....بپردازیم. اما به کمک شما نیازمندیم. چرا؟ بدون کمک شما، نمی‌توانیم تمامی سوالات را بپرسیم و همه زوایای ریز و درشت را پوشش دهیم! شاید به این دلیل ساده که همه سوالات به ذهن ما نمی‌رسد. اما شما با طرح سوالات، نوشتن نظرات خود و به اشتراک گذاشتن این نوشته‌ها می‌توانید به ما را در راه اطلاع رسانی کمک کنید. لطفا سوال‌های خودتان را در در پایین همین نوشته بنویسید یا به ایمیل سردبیری خودنویس بفرستید.

از پرسیدن سوال هم نترسید. هر چه دلتان می‌خواهد بپرسید!

ما سوالات شما را با آرش و کامیار علایی در میان خواهیم گذاشت و همین جا در خودنویس منتشر خواهیم کرد. در ادامه بخش اول «همه چیز درباره ایدز» که به کمک برادران علایی و به صورت بسیار خلاصه تهیه شده است را می‌خوانید.

تاریخچه

ویروس اچ-آی-وی یا نقص ایمنی انسانی، ویروسی است که از شمپانزه‌ها به انسان منتقل شده است. در شمپانزه‌ها، ویروس س-آی-وی نامیده می‌شود که به تدریج تغییرشکل داده است. شمپانزه غذای بعضی از قبایل آفریقایی بوده و ویروس از طریق زخم‌هایی که در حین کشتن این میمون‌ها بر دست‌های سلاخ ها ایجاد می‌شده، به انسان منتقل شده است. اما این بیماری تا زمانی که توریست‌ها به آن مبتلا نشده بودند شناسایی نشد. بسیاری از توریست‌ها که رابطه جنسی در زمان سفر خود به مناطق یادشده داشتند، ویروس را به کشورهای خودشان منتقل کردند. اولین بار این ویروس در کالیفرنیا شناسایی شد و بر حسب تصادف بین چهار فرد همجنس‌گرا( که باعث شد انگی دیگر به همجنس‌گراها زده شود). در آن زمان از آنجا که نمی‌دانستند عامل این بیماری چیست، بیماری را بر اساس علائم بیماری تعریف کردند. از آنجا که با ابتلا به بیماری اچ-آی-وی افراد دچار نقص در دستگاه ایمنی می‌شوند، این بیماری در ابتدا ایدز یا «نشانگان نقص ایمنی اکتسابی» نامیده شد.

اما به تدریج دانشمندان متوجه شدند با ویروسی سروکار دارند که فرق فاحشی با سایر ویروس‌ها دارد و آن اینکه، این ویروس دائما تغییر شکل می‌دهد. تغییر زنجیره اصلی در این ویروس روزی میلیون ها بار اتفاق می‌افتد که منجر به سخت شدن شناسایی این ویروس می‌شود. نکته دیگر اینکه سلول هدف یا منبع تغذیه برای ادامه حیات این ویروس، سلول‌های ایمنی بدن هستند. در واقع سلول دفاعی که وظیفه‌اش مبارزه با عفونت هاست، خودش مورد حمله قرار می‌گیرد و به تدریج فرد نسبت به سایر عفونت ها آسیب پذیر می‌شود. بدن هر انسان به طور متوسط ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ سلول ایمنی در هر واحد سی سی دارد و تا زمانی که این میزان به ۲۰۰ نرسد، بدن قادر به دفاع از خود می‌باشد. ویروس ایدز به طور متوسط سالی بین ۷۰ تا ۱۰۰ سلول را از بین می‌برد، بنابراین بین ده تا پانزده سال طول می‌کشد تا بدن دیگر قادر به دفاع از خود نباشد.

دوره‌های بیماری و تشخیص آن

نکته مهم اینجاست که از ظاهر افراد نمی‌توان تشخیص داد که به ایدز مبتلا هستند یا خیر. تشخیص قطعی تنها با انجام آزمایش امکان پذیر است. وقتی ویروس اچ-آی-وی وارد بدن می‌شود، علائمی ساده نظیر بیماری آنفولانزا در شخص دیده می‌شود( علائمی مانند سایر بیماری های ویروسی) و به این دلیل بیماری قابل تشخیص نیست. از زمانی که ویروس اچ-آی-وی وارد بدن می‌شود تا زمانی که آزمایش مثبت شود را دوره پنجره می‌نامند. به عبارتی از زمان ورود ویروس به بدن تا تولید پادتن که تا شش ماه ممکن است طول بکشد، دوره پنجره نامیده می‌شود که در این دوران، جواب آزمایش منفی خواهد بود. از زمانی که آزمایش مثبت می‌شود تا زمانی که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود و فرد دچار عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شود، فرد وارد مرحله دیگری از بیماری شده به نام دوره نهفته که بین ده تا پانزده سال ممکن است طول بکشد. در این دوره هم علائم ظاهری وجود ندارد و بنابراین فرد احساس نیاز برای انجام آزمایش نمی کند. در واقع بر اساس علائم بالینی نیاز به انجام آزمایش زمانی بروز خواهد کرد که فرد به دلیل نقص سیستم ایمنی وارد بیماری دیگری شده، به دکتر مراجعه می‌کند و پزشک تشخیص می‌دهد که فرد نیاز به انجام آزمایش اچ-آی-وی دارد. پس بر اساس علائم بالینی تا زمانی که بیماری به مرحله حاد( زمانی که فرد از مرحله ویروس اچ-آی-وی به مرحله بیماری یا ایدز وارد شده است)نرسیده است به سراغ آزمایش نخواهد رفت. پس آنچه مهم است علائم بالینی نیست که رفتار است. اگر فرد با رفتاری خود را در معرض ویروس اچ-آی-وی قرار داده است باید آزمایش دهد. مثلا فردی که از سرنگ مشترک استفاده کرده است، یا سکس بدون کاندوم داشته است یا کاندوم پاره شده است یا خانم حامله‌ای که شوهر معتاد تزریقی دارد.

راه‌های انتقال

ویروس ایدز از سه را منتقل می‌شود. اول، خون و فرآورده های خونی که می‌تواند از طریق ترزیق خون آلوده، استفاده از سرنگ یا تیغ مشترک باشد.دوم، انتقال جنسی از طریق ترشحات جنسی زنانه و انزالی و سوم، انتقال از مادر به نوزاد. این بیماری از طریق تماس سطحی دست، روبوسی، قاشق و بشقاب مشترک، حمام، توالت یا استخر منتقل نمی‌شود. اگرچه از طریق استفاده از مسواک یا تیغ مشترک منتقل می‌شود. و اگر بوسه منجر به خراش شود می‌تواند یک راه انتقال ویروس باشد.

پیش‌گیری

برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ-آی-وی از طریق خون و فرآورده‌های خونی، هرگز نباید از مسواک و یا تیغ مشترک استفاده شود. خونی که اهدا می‌شود حتما باید آزمایش شود و وسایل جراحی حتما باید استریل شود. برای پیشگیری از ابتلا به ایدز از طریق جنسی، حتما در تمامی مراحل ارتباط جنسی از کاندوم باید استفاده شود (نه فقط موقع انزال، که حتی قبل از آغاز دخول باید از کاندوم استفاده شود. مایع پیش از انزال نیز می‌تواند به ویروس آلوده باشد)

برای جلوگیری از انتقال ایدز از مادر به جنین، مادر در دوره بارداری باید تحت مراقبت و درمان از طریق استفاده از داروهای ضدویروس باشد. هنگام زایمان، عمل سزارین انجام می‌شود و بعد از به دنیا آمدن، نوزاد از شیر مادر نباید تغذیه کند.