ناشران و کتابفروشان می گویند یکی از علل اساسی تعطیلی پیاپی انتشاراتی ها و کتابفروشی ها، روند طولانی ممیزی کتاب وزارت ارشاد اسلامی است.
ابوالقاسم اسماعیل پور استاد اسطوره شناسی و مدیر نشر اسطوره می گوید عدم برگشت سرمایه باعث تعطیلی این انتشاراتی معتبر ایران شده است. اسماعیل پور می گوید وقتی تیراژ کتاب در حد هزار، هزار و پانصد است چه امیدی به بازگشت سرمایه وجود دارد. به گفته این ناشر این رویداد ادامه روند شتابان بسته شدن انتشاراتی ها یا کتابفروشی هاست.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد نیز تایید کرده است که چندین ناشر به دلیل مشکلات مالی و حقوقی به زندان افتاده اند.
ناشران و کتابفروشان تهران در نشست اخیر خود با وزیر ارشاد اسلامی در اعتراض به سیاست های سختگیرانه وزارت ارشاد اسلامی، ممیزی کتاب را یکی از عوامل اصلی ورشکستگی صنعت نشر ایران دانستند.
از پی آن وزارت ارشاد اسلامی برای بهبود بازار کتاب اعلام کرد ناشران پس از حذف مطالب و اصلاحات، نیازی به ارائه دوباره کتاب به اداره ممیزی ندارند.
حسن زاده مدیر انتشارات مروارید در واکنش به این ابلاغیه می گوید: مسئولان وزارت ارشاد تشریفاتی را که از اول زائد بوده حذف کرده اند. مدیر نشر مروارید افزوده است: ممیزی از جاهای دیگر اعمال می شود و اداره کتاب مجری دستور آنهاست.
ناشران می گویند روند طولانی ممیزی کتاب، عدم اجازه انتشار آثار نویسندگان برجسته جهان و ایران و حذف بخش های عمده یک کتاب از عوامل اصلی ورشکستگی صنعت نشر ایران است. به گفته آنان وزارت ارشاد فهرستی از نویسندگان جهان و ایران تهیه کرده که چاپ آثارشان در ایران ممنوع است که شامل همه نویسندگان سرشناس جهانی است که نامه های سرگشاده علیه دولت ایران در اعتراض به سانسور را امضا کرده باشند. بسیاری از آثار نویسندگان و شاعران ایرانی نیز اجازه انتشار ندارند.
نشر چشمه که امتیاز نشر رمان کلنل محمود دولت آبادی را داراست، می گوید در حالی که اعلام نامزدی کلنل برای دریافت جایزه من بوکر آسیایی می تواند بازار کتاب را رونق بخشد، این کتاب غیر قابل انتشار اعلام شده است.
رضا حاجی زاده مدیر نشر هزاره ققنوس، اداره ممیزی کتاب را زائد دانسته و می گوید: «نویسنده و ناشر شناخته شده، خود می‌توانند کارشناس کار خود باشند.»
مدیر نشر آشیان نیز می گوید «در حال حاضر اگر فردی بدون سرمايه زياد يا بدون رابطه وارد اين حوزه شود، قطعا شكست خواهد خورد.» این ناشر می افزاید ممیزی اعتماد مردم به کتاب های منتشرشده را نیز کاهش داده است. حتا وقتی ما کتابی را بدون ممیزی منتشر می کنیم مخاطبان می پرسند چقدر از این کتاب حذف شده است.
سید محمد حسینی وزیر ارشاد در پاسخ به این انتقادات می گوید: «موضوع ممیزی، به یک سوژ‌ه‌ داغ خبری برای برخی از رسانه‌ها و مطبوعات تبدیل شده و آن‌ها سعی می‌ کنند با برجسته کردن برخی از موارد دیگر چیزی به‌عنوان ممیز وجود نداشته باشد.»
هفته گذشته بود که وزارت ارشاد نشست هم اندیشی اصحاب نشر را برگزار کرد تا دامنه اعتراضات دامنگیر ناشران و کتابفروشان را کاهش دهد.
بهمن دری معاون فرهنگی وزارت ارشاد که گفته است ۹۵ درصد از کتاب های منتشرشده غیرقابل خواندن هستند. وی در این نشست هرگونه تعدیل در ممیزی کتاب را رد کرد اما وعده داد بخشودگی مالیاتی برای ناشران و کتاب فروشان اجرایی شود. ناشران آن را چاره پیشگیری از ورشکستگی صنعت نشر ندانستند.
شهرام اقبال زاده دبیر سابق انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با انتقاد از ممیزی به عنوان مشکل اصلی صنعت نشر کتاب کودک و نوجوان می گوید: «ممیزی حاکم بر کتاب ها باعث شده مشکلات نشر، چهره ای غم انگیز بخود بگیرد. هر اثری مدت ها جهت صدور مجوز باقی می ماند و کسی پاسخگوی مشکلات و مضراتی که در این زمینه متوجه بخش نشر و اقتصاد آن است نیست.»
محمدرضا زائری مدیر مسئول ماهنامه خیمه نیز می گوید اهتمام وزارت ارشاد اسلامی به ممیزی از موضوعاتی است که پس از آشکار شدنشان به صورت جوک در میان جامعه دهان به دهان می چرخد.