در پی انتشار گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی در خصوص برنامه اتمی ايران، دور جديدی از تحريم های ايران آغاز شده است. آزانس نسبت به فعاليت های اتمی ايران عميقا ابراز نگرانی کرده و خواستار همکاری های بيشتر تهران با اين نهاد نظارتی شده است. آمريکا و کشورهای غربی نيز خواستار افزايش تحريم ها عليه ايران هستند. اما آيا گزارش آژانس مطلب تازه ای را در خصوص برنامه اتمی ايران فاش کرده است؟
طی روز های اخير، آمريکا و کشورهای غربی تحريم های تازه ای را عليه ايران وضع کرده اند. مقام های آمريکايی تاکيد دارند گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی، هشداری بوده بر ادامه تهديد اتمی ايران و در اين راستا، واشنگتن و متحدانش، فشارهای خود را عليه دولت تهران، افزايش خواهند داد. آژانس در گزارشی که در آبان ماه منتشر شد، از ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی ايران سخن گفت. شورای حکام آژانس نيز نسبت به اين موضوع عميقا ابراز نگرانی کرده است.
اما در واشنگتن، ناظران مسائل ايران نظر مشترکی در خصوص اين گزارش ندارند.
کنت پولاک، کارشناس امور خاروميانه در موسسه بروکينز، می گويد: گزارش آژانس با قاطعيت می گويد که ايران زمانی برنامه تسليحات اتمی داشته است؛ در ضمن آژانس تاکيد می کند که اکنون قاطعانه نمی تواند بگويد ايران برنامه تسليحات اتمی ندارد؛ اين نکته مهم و جديدی است.
اما برخی معتقدند گزارش آژانس مطلبی در خصوص فعاليت های هفت سال گذشته ايران نمی گويد.
ژوزف سيرينسيون، کارشناس خلع سلاح اتمی، می گويد: چندان اطلاعات جديدی در گزارش آژانس وجود ندارد. بيشتر اطلاعات مربوط به فعاليت های ايران پيش از ۲۰۰۴ است. اين گزارش هشداری است نسبت به اقدامات گذشته ايران، ولی نکته ای درباره فعاليت های کنونی نمی گويد.
اما اگر اطلاعات جديدی در خصوص برنامه اتمی منتشر نشده چرا اکنون شاهد افزايش تحريم ها عليه ايران هستيم؟ سيرينسيون می گويد: تحريم های جديد از سوی آمريکا، بيشتر ناشی از مسائل مربوط به سياست داخلی واشنگتن است. دولت اوباما از سوی گروه های سياسی داخل آمريکا تحت فشار قرار گرفته تا اقدامات شديدی در مقابل ايران انجام دهد. دولت آمريکا از گزارش آژانس برای توجيه دور جديد تحريم ها استفاده کرده است.
اما علاوه بر آمريکا، چندين کشور غربی نيز فشارهای خود را عليه ايران، افزايش داده اند. مقام های اتحاديه اروپا می گويند هفته آينده ۲۰۰ شرکت و مقام ايرانی را مورد تحريم قرار خواهند داد. برخی از ناظران معتقدند گزارش آژانس حاصل رايزنی چندين ماهه قدرت های جهانی بوده است.
چارلز فرگوسن، رئيس فدراسيون دانشمندان آمريکايي، می گويد: گزارش آژانس يک شبه تهيه نشده است. تهيه اين گزارش دستکم ماه ها به طول انجاميده و مديريت جديد آژانس خواستار توجه بيشتر به ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی ايران بوده؛ فشارهايی بر پرزيدنت اوباما وارد می شود که تحريم ها را عليه ايران افزايش دهد، ولی به نظر من همزمانی اين امر و انتشار گزارش اتفاقی است.
مقام های تهران تاکيد می کنند برنامه اتمی ايران صلح آميز است و گزارش آژانس بين المللی انرژی اتمی را اشتباهی تاريخی خوانده اند که مسير همکاری های ايران و آژانس را منحرف کرده است. اما با ادامه فشارهای بين المللی عليه ايران بايد منتظر ماند و ديد روند تعاول دولت تهران با قدرت های جهانی به کجا خواهد انجاميد.