پیشینه دریانوردی در خلیج فارس به گذشته های بسیار دور، دست کم دو هزار سال پیش از میلاد، باز می گردد. مردمان تمدن هایی مانند سومر، آکاد، ایلام مسیر خود بین میان‌رودان و موهنجودارو در دره سند را از طریق این پهنه آبی می پیمودند. بررسی های اخیر نشان می دهد که فنیقی‌ها، نخست در جزیره ها و سرزمین های پیرامون خلیج فارس زندگی و دریانوردی می کردند. در دوره هخامنشیان، داریوش اول از دریانوردان برجسته ایرانی، فینیقی و ساتراپ های یونانی نشین امپراتوری پارس خواست تا برای کشف یرزمین های جدید به دریانوردی بپردازند که در نتیجه شناخت ایرانیان نسبت به خلیج فارس بیشتر شد. در یکی از کهن ترین اسناد پیرامون دریانوردی در خلیج فارس که به سده چهارم پیش از میلاد مربوط می شود، دریانوردی به نام نیارخوس (نئارخوس) در یازدهمین سال فرمان روایی اسکندر مقدونی و به دستور او سفر دریایی خود را آغاز کرد و در این سفر از دهانه رود سند به دهانه تنگه هرمز رفته و پس از عبور از خلیج فارس در ساحل رود کارون لنگر انداخت. او که در این سفر چند دریانورد ایرانی ازجمله بگیوس پسر فرناکه، هیدارس بلوچ و مازان قشمی نیز او را همراهی می کردند، سفرنامه ای از سفر ۱۴۶ روزه خود نوشت که چکیده ای از آن باقی مانده است. او در سفرنامه خود به فانوس های دریایی بزرگ و شگفت انگیز در خلیج فارس اشاره می کند.
در دوره هخامنشیان، ناوگان داریوش (متوفی ۴۸۵ یا ۴۸۶ق م )، به دریاسالاری اسکولاکس یونانی، از سند گذشت و سواحل مکران و عربستان (عمان ) را بازدید کرد و وارد دریای اریتره، دریای احمر، بحرعمان و خلیج فارس شد. در یورش اسکندر مقدونی (۳۵۶ - ۳۲۳ ق م ) به ایران، به دستور وی نارک (نِئارک )، دریاسالار وی، پس از پیاده شدن در کرانه دریای فارس در مصب رود آنامسیس (احتمالاً میناب ) به اردوگاه اسکندر به داخل ایران رفت . او پس از بازگشت در دریاهای پارس به اکتشافات پرداخت. در ۲۰۵ ق م، آنتیوخوس سوم، شاه سلوکی (۲۲۳ ـ ۱۸۷ ق م ) از طریق دریا عملیات خود را بر ضد شهر گرهه که در آنجا قومی تاجرپیشه و توانگر به سر می بردند آغاز کرد. آنتیوخوس با دریافت پانصد تالان نقره، هزار تالان بخور و دویست تالان روغن مَرِّ صافی از ویران کردن شهر منصرف شد. این شهر در ناحیه بحرین شهرت داشت . در دورة سلوکیان (۳۱۲ - ۶۴ ق م )، احتمالاً اهالی آن با شهرهای سلوکی، در کنار دجله، از طریق دریا تجارت داشتند. به نوشتة استرابون در قرن نخست پیش از میلاد، آندرستن یکی از همراهان نارک، در جزیرة ایکار ( احتمالاً خارک ) معبد آپولو و هاتفی از آرتمیس توروپل را یافت. در دورة ساسانیان نیز در دریای پارس دریانوردی صورت می گرفت . بنابر کشفیات باستان شناسان، در جزیره خارک مقبره ای از تدمریان (پالمیریان ) به دست آمده است که نشان می دهد احتمالاً جمعی از تدمریان در این جزیره زندگی می کرده اند و کاروانهای آنان به بابل و سلوکیه و خاراکس در خوزستان و از آنجا به شوش رفت و آمد داشته اند. به نوشتة طبری، در دورة ساسانیان، شاپور اول پس از شکست اعراب با یاران خود از دریا گذشت و به خط ( مرکز ناحیه قدیم بحرین ) رفت و به حجر رسید. در تهاجم اعراب نیز آنان از سوی دریا به ایران حمله کردند. به نوشتة بلاذری، عثمان بن ابی العاص از دریا گذشت، به فارس رسید و به تَوَّج (توز) فرود آمد. در زمان خلیفة دوم نیز عامل وی در بحرین هرثَمة بارِقی از قوم اَزْد را از طریق دریا به فارس فرستاد. او در جزیره ای نزدیک فارس ( احتمالاً جزیرة خارک ) فرود آمد. ظاهراً اعراب ـ پس از تسخیر حجر (خط ) ـ به ناوگان آنان دست یافته و با آن کشتیها به سواحل ایران فرود آمده بودند. در تمدن اسلامی، دریای فارس به یکی از مراکز بازرگانی جهانی تبدیل شد و مبادلات بازرگانی با هندوچین و ماچین گسترش یافت و سیراف و بصره و تیز (= طیس ) به مراکز بزرگ بازرگانی آن روز تبدیل شدند.
نقشه جهان سال ۱۶۸۹ و نام خلیج فارس
جرارد ون شاگن نقشه‌نگار هلندی در سال ۱۶۸۹ (میلادی) در آمستردام نقشه‌ای از جهان ترسیم کرد. این نقشه به سبک کنده‌کاری با فلز مس و رنگ‌کاری دستی تزئین شده است. نقشه مس‌آرایی شده، نقشه‌ای کمیاب است و فقط یک رونوشت از آن در دانشگاه آمستردام می‌باشد و نسخه‌ای مشابه در کتابخانه‌های آمریکا ندارد. نکته قابل توجه نام خلیج فارس است که به زبان لاتین قدیمی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici در نقشه آورده شده‌است. ابعاد اصلی نقشه ۴۸٫۳ در ۵۶ سانتی‌متر می‌باشد.
نقشه خلیج فارس ۱۷۵۳
در سال ۱۷۵۳ میلادی در آمستردام هلند نقشه‌ای منتشر گردید که منحصراً مربوط به خلیج فارس بود. در این نقشه از خلیج فارس با نام Persische Golf یاد شده‌است. در این نقشه بیشتر جزایر خلیج فارس مشخص شده و نقشه‌های آنها درج شده‌است.
در دوره هخامنشیان، ناوگان داریوش (متوفی ۴۸۵ یا ۴۸۶ق م )، به دریاسالاری اسکولاکس یونانی، از سند گذشت و سواحل مکران و عربستان (عمان ) را بازدید کرد و وارد دریای اریتره، دریای احمر، بحرعمان و خلیج فارس شد. در یورش اسکندر مقدونی (۳۵۶ - ۳۲۳ ق م ) به ایران، به دستور وی نارک (نِئارک )، دریاسالار وی، پس از پیاده شدن در کرانه دریای فارس در مصب رود آنامسیس (احتمالاً میناب ) به اردوگاه اسکندر به داخل ایران رفت . او پس از بازگشت در دریاهای پارس به اکتشافات پرداخت. در ۲۰۵ ق م، آنتیوخوس سوم، شاه سلوکی (۲۲۳ ـ ۱۸۷ ق م ) از طریق دریا عملیات خود را بر ضد شهر گرهه که در آنجا قومی تاجرپیشه و توانگر به سر می بردند آغاز کرد. آنتیوخوس با دریافت پانصد تالان نقره، هزار تالان بخور و دویست تالان روغن مَرِّ صافی از ویران کردن شهر منصرف شد. این شهر در ناحیه بحرین شهرت داشت . در دورة سلوکیان (۳۱۲ - ۶۴ ق م )، احتمالاً اهالی آن با شهرهای سلوکی، در کنار دجله، از طریق دریا تجارت داشتند. به نوشتة استرابون در قرن نخست پیش از میلاد، آندرستن یکی از همراهان نارک، در جزیرة ایکار ( احتمالاً خارک ) معبد آپولو و هاتفی از آرتمیس توروپل را یافت. در دورة ساسانیان نیز در دریای پارس دریانوردی صورت می گرفت . بنابر کشفیات باستان شناسان، در جزیره خارک مقبره ای از تدمریان (پالمیریان ) به دست آمده است که نشان می دهد احتمالاً جمعی از تدمریان در این جزیره زندگی می کرده اند و کاروانهای آنان به بابل و سلوکیه و خاراکس در خوزستان و از آنجا به شوش رفت و آمد داشته اند. به نوشتة طبری، در دورة ساسانیان، شاپور اول پس از شکست اعراب با یاران خود از دریا گذشت و به خط ( مرکز ناحیه قدیم بحرین ) رفت و به حجر رسید. در تهاجم اعراب نیز آنان از سوی دریا به ایران حمله کردند. به نوشتة بلاذری، عثمان بن ابی العاص از دریا گذشت، به فارس رسید و به تَوَّج (توز) فرود آمد. در زمان خلیفة دوم نیز عامل وی در بحرین هرثَمة بارِقی از قوم اَزْد را از طریق دریا به فارس فرستاد. او در جزیره ای نزدیک فارس ( احتمالاً جزیرة خارک ) فرود آمد. ظاهراً اعراب ـ پس از تسخیر حجر (خط ) ـ به ناوگان آنان دست یافته و با آن کشتیها به سواحل ایران فرود آمده بودند. در تمدن اسلامی، دریای فارس به یکی از مراکز بازرگانی جهانی تبدیل شد و مبادلات بازرگانی با هندوچین و ماچین گسترش یافت و سیراف و بصره و تیز (= طیس ) به مراکز بزرگ بازرگانی آن روز تبدیل شدند.
نقشه جهان سال ۱۶۸۹ و نام خلیج فارس
نوشتار اصلی: نقشه جهان
جرارد ون شاگن نقشه‌نگار هلندی در سال ۱۶۸۹ (میلادی) در آمستردام نقشه‌ای از جهان ترسیم کرد. این نقشه به سبک کنده‌کاری با فلز مس و رنگ‌کاری دستی تزئین شده است. نقشه مس‌آرایی شده، نقشه‌ای کمیاب است و فقط یک رونوشت از آن در دانشگاه آمستردام می‌باشد و نسخه‌ای مشابه در کتابخانه‌های آمریکا ندارد. نکته قابل توجه نام خلیج فارس است که به زبان لاتین قدیمی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici در نقشه آورده شده‌است. ابعاد اصلی نقشه ۴۸٫۳ در ۵۶ سانتی‌متر می‌باشد.
نقشه خلیج فارس ۱۷۵۳ و نام خلیج فارس
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر